Erkek çocuklarında bir yahut her iki testisin etrafını saran zarın (tunica vaginalis) iç ve dış yaprakları ortasında sıvı birikmesi durumu hidrosel olarak tanımlanır. ‘Su fıtığı’ olarak da bilinen durum doğuştan ola bildiği üzere, çocuğun ileriki ömründe yahut erişkinlik periyodunda de görülebilir.
Nasil gelişir?
Anne karnındaki gelişim sırasında karın içindeki testisler doğuma gerçek testis keselerine iner. Bu iniş sırasında karın zarı da testisle bir arada kasık bölgesinden keselere yanlışsız ilerler ve bir yol oluşturur. Doğumdan çabucak evvel resen kapanması gerekirken, kimi durumlarda kapanma gerçekleşmeyebilir ve .bu yol açık kalabilir. Açıklığın derecesine nazaran, geniş açıklıklarda bağırsakların geçişine müsaade veren kasık fıtığı oluşsa da, daha ince açıklıklarda karın içi sıvının geçişine müsaade veren su fıtığı (hidrosel) denen durum gelişebilir. Hidroseller çoklukla kasık fıtığıyla birlikte seyrederler.
Hangi çeşitleri var?
Hidroseller gelişme nedenine nazaran birinci ve ikincil, gelişme biçimine nazaran bağlı ve ilgisiz olarak nitelendirilebilir. Çocuklarda görülen hidrosel çoğunlukla birincil olsa da, erişkinlerdeki hidroel daha çok testisin başka hastalıklarına ikincil olarak oluşur.
Hidrosel olan çocuklarda hidrosel kesesiyle karıniçi ortasında ilişki olursa bu vakit bağlantılı (kommunikan) hidrosel gelişir. Komunikan hidrosel varlığında çocuk ayaktayken, karın içi basıncı artarken hidrosel kesesindeki sıvı artar ve kese şişer. Çocuk uyuduğundaysa şişlik azalır, ama büsbütün kaybolmaz. Bağsız hidrosellerdeyse karın içiyle irtibat yoktur ve gün içinde kesenin boyutu değişmez.
Nasıl teşhis konur?
Hidrosel tanısı ailenin meskende farketmesi üzerine doktra başvurmasıyla konur. Aileler çocuğun testisin birinin başkasından büyük olması yahut her iki testisin büyük olması şikayetiyle başvururlar. Teşhiste çoğunlukla hikaye ve Çocuk Cerahisi uzmanının fizik muayenesi kâfi olmaktadır. Testisin başka patolojilerinden şübhe duyulduğunda ultrason ile muayene de gerekebilir.
Doktora ne vakit başvurmalı?
Testislerde şişlik farkedildiği vakit çok fazla beklemeden doktora başvurulması gerekmektedir. Hidrosel acil durum olmasa da, testislerdeki şişlik öbür acil durumların da belitreci olabilir. Tabip muayenesinde hidrosel tanısı katılaştıktan sonra çoğunlukla çocuklar bir yaşına kadar takip edilir. Bu müddet boyunca birtakım çocuklarda hidrosel boyutlarında küçülme ve büsbütün kaybolma görülebilir. Ama bir yaşına kadar hidroseli gerilemeyen çocuklarda testislerin hidrosel sıvısının ısısından etkilenmemesi için ameliyat edilmesi gerekmektedir.
Hidrosel ağrı vermez ve huzursuzluğa neden olmaz. Uzun vadeli mevcudiyet durumunda kese içindeki sıvı ısınır ve bu da testislerin gelişimini makûs istikamette tesirler.
Nasil tedavi edilir?
Çocuklarda hidroselin tedavisi cerrahi ameliyatdır. Ameliyat günübirlik olarak gerçekleştirilir. Ameliyat öncesi çocuklar Çocuk Cerrahisi ve Anestezioloji hekimleri tarafından detaylı muayene edilir, gerekli analizler yapılır. Ameliyat günü için çocuğun beslenme saati belirlenir.
Ameliyat genel anestezi altında uygulanır. Kasıktan yaplan 2 – 3cm’lik bir kesiden fıtık kesesine ulaşılır ve kese bağlanır. Sonraasında hidrosel kesesi boşaltılır ve bir modülü çıkarılır. Kesi yeri emilebilir dikişlerle kapatılır. Sonradan dikiş alınmasına gerek olmaz. Ailenin isteğine görfe eş vakitli sünnet de yapılabilir.
Ameliyat sonrası hastalar çoklukla iki saat sonra beslenir ve birebir gün konuta taburcu edilirler. Ağrıkesici gayeli fitil yahut şurup kullanılır. Ameliyattan bir-iki gün sonra ve birinci ayda denetime çağrılır. Pansuman birinci denetimde açılır ve tekrar yapılmaz. Pansuman açıldıktan sonra çocuklar banyo yapabilir. Birinci bir hafta sonunda olağan aktivitelerine dönebilirler.
Ameliyat sonrası tekrarlama riski düşüktür. Enfeksiyon, kanama üzere komplikasyonlar az de olsa görülebilir. Ameliyat dan çabucak sonra şilik inse de, akşama gerçek tekrar olşumaya başlar ve yaklaşık iki hafta içinde olağana döner. Bu durum hidroselin tekrarladığı manasına gelmez ve ameliyat yerinde oluşan ödemle ilgili olur.
Kordon kisti
Testislerin keseye inmesi sırasında açık kalan karın zarı sonradan hem karın, hem testis kesesi tarafdan kapanırsa kasık bölgesinde her iki tarafı kapalı, kistik bir oluşum gelişir. Kordon kisti olarak isimlendiilen bu patoloji çoğunlukla 1-2 yaş ortası devirde kendini belirli eder.
Kordon kistinin tedavisi cerrahidir ve kasıktan yapılan kesiyle çıkartılması gerekmektedir. Çıkarılmadığı takdirde kasıkta kozmetik manzara bozukluğuna, travmaya maruz kalma riskine ve içindeki sıvının oluşturduğu sıvının ısı tesirinden testisin etkilenmesine neden olabilir.
Kız çocuklarında da kordon kistine emsal kasıkta şişlik gelişebilir ve ‘Nuck kanal kisti’ olarak isimlendirilir. Tedavisi cerrahidir.