Çağımızda dertten kaçınmak için nasıl da delicesine gayret harcıyoruz; konforumuz bozulmasın diye elimizden geleni yapıyoruz, daimi memnunluk peşinde koşarken neleri kaçıyoruz tahminen kim bilir… Halbuki büyük fikirlerin, büyük gelişmelerin, büyük keşiflerin hiçbirisi bu türlü bir ortamda doğmadı. Motivasyon konuşmacıları, anı yaşa zırvalıkları ve bizi keyifli olmak zorunda olduğumuza inandıran her şey bizi daha da çaresiz hissetmekten öteki bir işe yaramıyor bana kalırsa. Zira daimi memnunluk diye bir şey yoktur. Memnunluk da hayattaki her şey üzere sonludur ve biri biter daha sonra yenisi gelir. Aslında memnun bir hayattan fazla manalı bir hayat yaşamak için hayatımıza mana katacak bir şeyler peşinde koşabilsek, mutsuz olduğumuzda, kendimizi makûs hissettiğimizde yahut kendimizi içinden çıkılamaz durumların içinde bulduğumuzda o mana yahut anlamlarımız bizi duygusal felakete sürüklenmekten koruyabilir. Hayatımızda yaratacağımız yahut bulacağımız manalar da her şey üzere geçicidir elbette, gelişir, değişir yahut yenisi gelir yerine; lakin yeniden de hayata mana veren şeyler memnunluk anlarından çok daha kalıcı ve çok daha uzun soluklu olabilmektedir.
Absürd ideolojisinin mimarı Albert Camus “Sisifos Söyleni” yapıtında şöyle der: “Dekorların yıkıldığı olur. Yataktan kalkma, tramvay, dört saat çalışma, yemek, uyku ve birebir ahenk içinde salı çarşamba perşembe cuma cumartesi, birçok sefer çarçabuk izlenir bu yol. Yalnız bir gün “neden?” yükselir ve her şey bu şaşkınlık kokan bıkkınlık içinde başlar. “Başlar“, işte bu kıymetli. Bıkkınlık, makinemsi bir hayatın edimlerinin sonundadır, lakin tıpkı vakitte şuurun devinimini başlatır. Onu uyandırır, gerisine yol açar. Gerisi, bilinçsiz olarak tekrar zincire dönüş ya da kesin uyanıştır. Uyanışın akabinde da sonuç gelir vakitle; intihar ya da güzelleşme. Tek başına ele alınınca, bıkkınlıkta tiksindirici bir şey vardır. Burada, uygun bir şey olduğu sonucunu çıkarmam gerekiyor. Zira her şey şuurla başlar, her şey lakin onunla bir bedel taşıyabilir. Bu saptamaların hiç de yeni bir yanı yok. Lakin açık olmaları kıymetli; bir vakit için uyumsuzun kaynaklarında ufak bir inceleme için kafidir bu kadarı. Basit “kaygı” her şeyin başlangıcındadır.”
Konfor alanımızın içinde kaldığımız sürece bir şeyleri sorgulama gereği duymayız ve telaş – o herkesin ölesiye kaçınmaya çalıştığı şey – aslında bizi harekete geçirecek çok değerli bir katalizördür. Değerli olan o tasa ile ne yapacağımız, onu nasıl tanıyacağımız, bize ne anlatmak istediğini anlayacağımız bir noktaya gelebilmektir. Evrimsel manada da dert bizi hayatta tutmaya yarayan değerli bir histir ve hala bir şeyler için dert duyabiliyorsak, canlılığımızı korumak istiyoruz demektir. Anksiyete bozuklukları vb. durumlar yaşıyorsak bunların içinde kalalım demek değildir bu; bu türlü durumlarda o tasa ile ne yapacağımızı bilememekten dolayı semptom geliştiriyoruz demektir.
Voltaire “Candide” isimli yapıtında Leibniz’in “yaşadığımız bu dünya olabilecek dünyaların en iyisidir” yargısını mizahi bir lisanla eleştirir. Candide bu fikirden hareketle dünyanın ne kadar şahane bir yer olduğunu kendisine kanıtlamak için uğraşır lakin başına gelen türlü felaketler sonucu inancı sarsılır. Sonrasında onu her şeye karşın hayatın yaşanmaya paha olduğu fikrine götürecek olan kolay lakin mükemmel kelamların sahibi ise Türk bir çiftçidir: “bahçemizi grup biçmeliyiz.”
Gerçek olan şu ki, sana gül bahçesi vadedemem ben; senden diğer kimse sana bu bahçeyi vadedemez. Gül bahçesine lakin bahçeni kendin ekersen sahip olabilirsin. Gül istemiyorsan öteki çiçekler ekersin tahminen. Kıymetli olan o bahçeyi daima ekmektir ve kendi bahçeni lakin sen canlandırabilirsin. Kusursuz bir gül bahçesindeki güller bile solar sonra tekrar açar, bazen istediğimiz kadar yağmur yağar bazen uzun bir müddet kuraklık çeker, bazen istemediğimiz otlar biter, kargalar dadanır bahçemize. Ancak sen bunlara karşın bahçenle, bahçendeki çiçeklerle ilgilenmeyi bırakmayarak geçirdiğin sürece günlerini, bazen tek bir gül bile kalsa o bahçede yeniden de o bahçe yaşamaya devam eder, canlı kalır.
İnsan hayatı bu türlü bir şey işte, inişlerle çıkışlarla dolu, belirsizlikler dört bir yanımızı sarmış, her ne kadar bizi korkutsa da belirsizlik, bir yandan da hayatı cazip kılan en kıymetli şey bana kalırsa. Yapacağımız her şey evvelden muhakkak olsaydı hayat ne kadar da sıkıcı olurdu! Korku insan olmanın bir kesimi ve onu söküp atamayız; bastırırız yahut fonksiyonsuz semptomlara dönüştürürüz en fazla; ancak yok edemeyiz. Yok olduğu durumda, korku duymadığımız bir durumda umut da olmaz ve yaşamak için bir mana bulamayız hayatta. Gözlerinizi kendinize çevirmeniz, konfor alanınızın dışına çıkalbilmeniz ve bahçenizi ekmeye başlama hamasetini gösterebilmeniz dileğiyle. “Dolanma, bahçeni ek!”