Bu yaz bezden kurtuluyoruz!! H.E.L.P.
Tuvalet eğitimi, çocuğun dışkı ve idrar denetimini kazanması ve anımsatma olmadan da tuvaletinin geldiğini farkedip muhtaçlığını giderebilmesidir. Bu eğitim, erken çocukluk devrinin değerli gelişimsel vazifelerinden birisidir. Aileler için ise bu süreç güç ve sancılı olabilir.
Çocuklarda tuvalet eğitimi için kesin bir tarih yoktur. Bilhassa ilkbahar ve yaz aylarında bedendeki suyun bir kısmı terle atılır ve çocuğun mesanesi onu zorlayacak kadar dolmaz. Bu nedenle tuvalet eğitiminin bu periyotta verilmesi kısa vakitte muvaffakiyete ulaştırabilir. Tuvalet eğitimi için ortalama yaş aralığı 18 ay ve 3 yaş ortasıdır lakin her çocuğun gelişimsel özelliklerine nazaran kendi gerçek vakti vardır. Çocuğu kendi vaktinden evvel bu eğitime başlatmaya çalışmak, dehşete ve çatışmalara sebep olabilir. Ebeveynlerin baskıcı tavırları ise çocuğun yetişkinliğinde mükemmelliyetçilik ve çok titizlik üzere eğilimleri olmasına sebep olabilir. Bu süreçte ebeveynlerin cesaretlendirici ve özendirici bir tavır takınması değerlidir.
Bu süreçte kullanılabilecek en yararlı prosedürlerden biri H.E.L.P kuralıdır. Bu kural 4 temel noktadan oluşmaktadır:
-
Geri çekilip izle (hold yourself back)
Çocuğun tuvalet eğitimi için yanlışsız vakit olup olmadığına karar verebilmek için geri çekilip izleyin. Bezi 3-4 saat üzere uzun bir mühlet kuru kalabiliyor, yani az ve sık sık idrar yapmak yerine çocuk tuvaletini bir müddet tutuyor ve daha sonra yapıyor olabilir. Yaklaşık 5 dakika birebir konumda oturabiliyordur. Yürüme, oturma ve çömelme üzere kaba motor hünerleri gelişmiştir. Altını kirlettiğinde huzursuzluk yaşıyor, bezin ıslak ve kirli olduğunu farkedip bundan rahatsızlık duyuyordur. Tuvalet gereksinimini kelamlı yahut sössüz anlatabiliyordur. Uykudan bezi kuru kalkıyor, tuvalette sizi taklit ediyorsa, verdiğiniz komutları anlıyor ve yerine getiriyor olabilir. Bu üzere işaretler varsa çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olduğunu söyleyebiliriz.
-
Keşfi takviyeyle (encourage exploration)
Altını her değiştirmede, bu olayı ona açıklayın. Kaka yapmışsa, siz bunu tuvalete dökerken o da görmeli, hatta tuvaletin sifonu birlikte çekilmeli; elbette sonrasında elleri güzelce yıkanmalı Lazımlığın önüne sevdiği bir oyuncak koymak da özendirici olabilir. Eğitim sırasında çocuk için eğlenceli bir ortam hazırlamak gerekiyor. Çocuk lazımlıktayken oturup onu beklemeniz çocuğu huzursuz edebildiğinden birden fazla vakit sonuç getirmeyebiliyor. Sabah uyandıktan biraz sonra eğitime başlamak, bu sırada onunla konuşmak, oyunlar oynamak, bir şeyler içtikten 20 dakika sonra lazımlıkta oturtmak bu şartın kıymetli noktalarıdır.
-
Limit koy (limit)
Lazımlık oturduğu müddet başlangıçta 2-3 dakikayı geçmemeli.Bu eğitim çocuklar ve aileler için zorlayıcı olabilir yeniden de anne ya da babanın yüzünde hep huzurlu bir tabir olması süreç için epey kıymetlidir.
-
Öv (Praise )
Tuvaletini lazımlığa yapan çocuğunuzu övün, alkışlayın. Uzun, kelamlı açıklamalardansa, alkışlamak gülümsemek üzere küçük davranışlar daha tesirlidir.
Ebeveynler şayet çocuğunun bu devrinde sonlu, kızgın yahut çocuğunu küçük düşürücü haller içinde olursa çocuk panik ve endişe içine girer ve tuvalet alışkanlığını kazanamaz. Ebeveynler büyük bir olgunlukla çocuğunun bu devrinin de keyfini çıkartarak ona takviye olmalıdır.
Tüm bu durumlara karşın çocuk 3 – 4 yaşına gelmiş ve hala tuvalet alışkanlığı kazanamamışsa bir uzman ile görüşülmesi gerekir.