Özofagus (yemek borusu) farinks (yutak) ile mide ortasına yerleşmiş bir organ olup alınan besinin mideye götürülmesini sağlar.
Özofagus kanseri görülme sıklığı coğrafik bölgelere nazaran değişiklik gösterir. En sık görülen tipleri squamöz hücreli karsinom ve adenokarsinomdur. Uzakdoğuda squamöz hücreli karsinom daha sık görülürken, gelişmiş ülkelerde adenokanser daha sık görülür. Hastalık ülkemizde doğu vilayetlerinde daha sık görülmektedir.
Özofagus kanseri gelişiminde kimi risk faktörleri mevcuttur. Tütsülenmiş besinler, nitrit içeren besinler (konserve, turşu), sigara ve alkol kullanımı, çok sıcak besin tüketimi, radyasyon, ileri yaş ve erkek cinsiyet bilinen risk faktörleridir. Tekrar Barrett özofagus (özofagus alt kısmında reflünün yarattığı tahribata bağlı hücre yapısının mide hücre yapısına dönüşmesi) adenokanser gelişim riskini besbelli formda artırır.
Aynı halde özofagus yutma bozuklukları, darlıklar (özellikle koroziv unsur içimi sonrası), HPV enfeksiyonları kanser gelişim riskini artırır.
Özofagus kanserinin belirtileri yutma zahmeti, kilo kaybı, iştahsızlık (anoreksi), kanama ve etraf organ tutulumlarına bağlı belirtilerdir. Özofagusun dış katının olmaması nedeniyle ekseriyetle belirtiler geç periyotta ortaya çıkar, etraf organ tutulumu sık olur.
Özofagus kanserinin teşhisinde altın standart üst gastrointestinal endoskopidir. Süreç sırasında biopsi alınabilir. Evreleme için bilgisayarlı tomografi yapılarak lokal tutulum, lenf nodlarının durumu ve mümkün uzak organ metastazları kıymetlendirilir. Kuşkulu durumlarda PET katkı sağlar. Son yıllarda ise evreleme gayeli Endoskopik Ultrasonografi (EUS) paha kazanmıştır.
Özofagus kanserlerinde tedavi tümörün evresi ile bağlıdır. Tıpkı vakitte uygulanacak tedavi tümörün yerleşimi ile de bağlıdır. Hastanın yaşı, sıhhat durumu, hastalığın yaygınlığı tekrar uygulanacak tedaviyi belirler.
Özofagus kanserlerinin yaklaşık % 8’i servikal (boyun) özofagus kısmında bulunur. Bölgenin anatomik komşuluğuna bağlı olarak bu bölge tümörlerinde larinks, ana damarlar yahut trakea (nefes borusu) tutulumu sık görülmektedir. Tedavi için özofagolarinjektomi üzere radikal cerrahiler, sterotaktik radyoterapi ve takiben kemoterapi uygulanabilir.
Özofagus kanserlerinde rezeksiyonla birlikte lenf nodu diseksiyonuda yapılmalıdır. Cerrahi sırasında midenin bir kısmı da çıkarılarak mide tüp haline getirilir ve çıkarılan kısmın yerine konur ve yeni ağızlaştırma yapılır.
Metastatik hastalık yahut etraf organ tutulumu varlığında ise palyatif kemo-radyoterapi uygulanır. Yutmanın sağlanması hedefiyle yemek borusu içine stentler yerleştirilebilir. Mümkün olmayan hastalara ise laparoskopik beslenme jejunostomisi açılabilir.