HİSTERİ NEDİR?
Temeli Orta Çağ’a kadar uzanan histeri, o devirde insanın içine makus ruhların yahut şeytanın girmesi olarak yanlış yorumlanıyordu. Günümüzde ise histeri, ferdî bir hastalık olmanın yanı sıra toplumlarda da panik, tasa gibisi dehşetler ve buna dayalı davranışlar biçiminde gözlenmiş ve teşhis edilmiştir. Rastgele bir biyolojik, fizikî sorun olmadığı halde görülen bedensel ağrılar biçiminde de yorumlanabilir. Zihinsel ve fizikî bozukluklar, bilhassa duygusal tepkilerde taşkınlık, ani sonlanma, hareket bozuklukları, kısa müddetli kişilik değişimi üzere çeşitli sistemlere ilişkin şikâyetle birlikte gelişen bozukluktur. Histerik kişi, kendindeki ruh sıhhatinin bozulduğunun da farkında değildir, kabul etmesi de zordur.
Bu durumu toplumsal bazda ele aldığımızda ise; yaşanılan birçok olayın şahıslar ortası etkileşimle olduğunu ve olumsuz olayların, küme üyeleri üzerinde domino tesiri yaptığını ya da öbür bir deyişle sorunun bireyler farkında olmasa da gözlemleyenlerde de hissediyormuş tesiri bıraktığına şahitlik edebiliriz…
TOPLUMSAL HİSTERİ NEDİR?
Tarihte birçok örneği vardır ama en yaygın örneği:
Amerika’da çeşitli okullardan konser vermek için gelen öğrencilerin tümünün baş ağrısı, baş dönmesi, kusma üzere şikâyetlerinin olması nedeniyle incelenen olayda, tıpkı anda hastalanan öğrencilerin tümünün bir başkasından bu belirtileri görmesi ile başladığı ortaya çıkmıştır. Hastalanmalarını sağlayacak hiçbir fizikî neden olmamasına karşın (ortamda zehirlenmeye ve başka mümkün durumlara dair de araştırma yapılmıştır) ve konseri dinleyemeye gelen seyircilerden hastalanan olmadığına rastlanmıştır. Bilhassa bayanların belirtilerin tümünü erkeklere göre daha çok yaşaması da incelenmiştir. Fizikî hiçbir neden olmamasına karşın kümedeki tanınan kızın hastalanması başka öğrencilerinde ruhsal manada etkilenerek kitle histerisine örnek teşkil etmiştir…
Bağlı bulunan küme içerisindeki bireylerin paylaştığı yahut yaşadığı duygusal tesir ve heyecanın küme içerisinde hâkim olması ve bilinen bir fizikî sebebi olmayan gerçek fizikî semptomlara yol açtığını görmekteyiz.
Peki, sizce, periyot itibariyle bu derece görüngü âlemde yaşayan toplumların birbirine olumsuz tesirlerinin süratle yayılmasını açıklamak için toplumsal histeri tabiri yapılabilir mi?
Saygı ve sevgilerimle…