Bir ay çalıştınız ve artık imtihana girerek muvaffakiyet elde edeceksiniz. Yeterli bir uyku sonrası sonraki gün imtihana gireceksiniz lakin uyku yerinde habire imtihanda ne çıkacak, nasıl çözeceğim, ne yapacağım üzere hususlara başınız takılı uykuya ayırdığınız vakit boşa gittiği üzere, sonraki gün imtihanda uykusuzluğun getirdiği dikkatsizlik konsantre olma zorluğu, beyin faaliyetlerinde yavaşlama üzere bir yığın meseleyle uğraşmaktasınız. Bedeniniz panik halinde nefesiniz değişiyor, duruyor, tutuluyor havasızsınız hisleri var. Kendinize itimat taban yapmış.
Size ne oldu? Yapabileceğinizden çok daha kötüsünü yapacaksınız ve bu durum eksik çalışmanızdan kaynaklanmayacak. Gerçekte kazandığın hünerler bilinemeyecek sertifikaya dökülemeyecek. Bu durumun sebebi performans telaşıdır. İmtihanda ortaya çıkıyorsa imtihan derdi da denilebilir.
Performans korkusu birçok durumda ortaya çıkabilir sıkışık trafikte paralel park yapmadan birisinin seyrinden etkilenerek bir işi yapma durumuna kadar spor yarışında kelamlı mülakata kadar hatta muayene esnasında bile karşımıza çıkabilir. Hatta profesyoneller bile bazen performans telaşı yaşayabilirler.
Performans tasası niye yaşanır?
Bir işi çok âlâ yapacağım fikri ve kabiliyetlerine güvenmeme kıymetli sebebi olabilir.
İkinci kıymetli neden kişinin gerilimli bir şeyi beklemesi performans derdine neden olur. Matematik zorluğu olan bir kişi matematik imtihanında performans tasası yaşayabilir. Kişi tehdit altında hissediyorsa beyinde birçok bölgede aktivite artışı olur. İnsular kortex bölgesi tehlike ile yüzleşeme ve kendini inançta hissetmeme durumlarında faaldir. Ağrı hissedilmesine yol açar.
Kişi bir işi çok âlâ öğrendiğinde prefrontal kortexden idare sağlar. Örnek otomobil kullanmak güzelce öğrenildiğinde kararlar prefrontal korteksten alınır bu idare farklı beyin bölgelerinin uyarılmasını pürüzler. Bunun pratik karşılığı bilhassa eksik öğrenmenin ve pratik eksikliğinin performans korkusu olarak karşınıza çıkacağıdır. Pfrefontal korteks aldığı kararla beyinde itiraz ile karşılamazsa kişi zorlanmadan uygular. Örneğin usta bir şoför karar alırken tereddüt yaşamaz beyinden farklı engelleyiciler karşısına çıkmaz.
Performans telaşının kıymetli bir tarafı bedenin gerilime ve endişeye kaç savaş ikilemine karşı verdiği cevaptan oluşur. Gerilime cevap belirtilerini yanlışsız tanıma ve algılama gerilimin idaresinde kıymetli bir kademedir.
Topluluk önünde kaygılanmada da yalnız çalışırken güya topluluk önünde çalışıyormuşuz varsayımı ile kendimiz hazırlamalı ve insan fikirlerinden olumsuz etkilenmeme tekniklerini kullanmalıyız.
Stres altında gerçek reaksiyonlar verme performans korkusunun üstesinden gelme de öğrenilen bir durumdur.