Basın İlan Kurumu (BİK) Türkiye’nin en çok satan gazeteleri Sözcü ve Korkusuz’a karşı ilan cezası kesmede rekor kırdı. Buna köşe müelliflerinin kimi yorum veifadeleri münasebet gösterildi. Az satan iktidara yakın medya ise ilanlarla destekleniyor.
BİK’ten çok satan gazetelere ceza, az satan gazetelere ödül
Basın İlan Kurumu (BİK), Sözcü muharriri Yılmaz Özdil ve Korkusuz Muharriri Can Ataklı’nın köşe yazılarındaki kimi sözler nedeniyle ilan cezası kesti. Böylelikle son 5 yılda Türkiye’nin en çok satan gazeteleri Sözcü ve Korkusuz’a kesilen cezalar rekor kırdı. 1 Ocak 2017-1 Mayıs 2022 ortasında Sözcü gazetesine toplam 44 gün ilan kesme cezası uygulandı. Bu ilan kesmeler nedeniyle kesilen ceza fiyatı 1 milyon 4 bin 725 TL oldu.
DİĞERLERİNİN 3 KATI
Sözkonusu ceza meblağı, BİK’in bu devirde kestiği cezaların yüzde 41’ini oluşturdu. Tıpkı devirde Korkusuz gazetesine ise 42 gün ilan kesme cezası uygulandı. Bunun mali karşılığı 730 bin 782 TL oldu. Bu da toplam kesilen cezaların yüzde 30’unu oluşturdu. Türkiye’nin en çok okunan iki gazetesine kesilen ceza meblağı 2 milyon TL’ye yaklaşırken, kesilen tüm cezalar içindeki hissesi yüzde 71 oldu. Hükümete yakın, yandaş medya ise kamu ilanlarıyla adeta desteklendi. İktidara yakın olmayan gazeteler ise BİK’in verdiği ilan kesme kararlarıyla cezalandırıldı.
ÜST YARGI KAPALI
İlan kesme cezalarına karşı Asliye Hukuk mahkemelerine itiraz edilebiliyor. Lakin bu mahkemenin verdiği karar kesin ve üst bir mahkemeye itiraz hakkı bulunmuyor. Yani İstinaf yahut Yargıtay yolları bu kararlarda kapalı bulunuyor.
HUKUKÇULAR TEPKİLİ
Sözcü Avukatı İsmail Yılmaz:
BİK’in yaptığı etik mi?
SÖZCÜ ve Korkusuz gazetelerine karşı BİK tarafından, basın ahlak kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle çok fazla ilan cezası kesiliyor. Basın İlan Kurumu kestiği cezaları “Basın Ahlak unsurlarına aykırılık” unsuruna dayandırıyor. Öncelikle Basın Ahlak prensibi demek tirajı tutmayan, uydurma tirajlı gazetelere ilan vermemektir. Geçersiz tirajlı gazetelere ilan vermek, kamu parasını aktarmak çok mu etikdir? Gazetecilerin kaleme aldıkları yazılar gerçekliğe uygun olarak Anayasa’nın sağladığı haklar kapsamında özgür iradeleri ile ve bilgi verme yükümlülükleri kapsamında yayınlanmaktadır. Bu yazılar yahut yayınlar nedeni ile hak ihlali olduğuna yönelik bir argüman ortaya atılması halinde Basın Kanunu uyarınca manevi tazminat talebiyle dava açılabilir yahut ilgili basın savcılığına şikayette bulunulabilir. Şikayet olmaksızın yapılan inceleme sonrası kesilen bu ceza düşündürücüdür. Sözcü kümesine karşı sansür makamı üzere davranan BİK, yandaş medyanın küfür ve hakaret dolu yayınlarını görmezden gelmektedir. Sözcü’ye karşı özel düşmanlık güdülmekte. Bu Anayasanın eşitlik unsuruna alışılmamış. BİK cezalarına karşı asliye hukuk mahkemesinde itiraz yolu var. Fakat mahkeme kararı kesin karar olup istinaf ve Yargıtay yolları kapalıdır. Mahkeme kararına karşı üst yasal müracaat yolu açılmalı.
AYM eski Lideri Yekta Güngör Özden:
Sakıncalı bir tutum
Bir devletin en kıymetli misyonu tüm vatandaşlarına ve kurumlara karşı yansızlığını korumak ve sürdürmektir. Bu bütün süreçler için geçerli bir prensiptir. Bunu yerine getirmek devletin onurunu güçlendirir, aksine tavırlar devletin onuruna gölge düşürür. BİK’in kendi kendine iktidara yakınlığı açık süreçleriyle, iktidara yaranmak gayretine yorumlanacak kararlar uygulamaya kalkışmasını asla gerçek bulmuyorum. Hukuk tarafsızlığın, yararlılığın seçildiği, bir manada yaşama güneş tutan yasal bir dizidir. Bu bakımdan, hukuku kendi hedeflerine bir kalkan olarak kullanıp araç yaparak uygulamaya kalkışmak son derece sakıncalı bir tavırdır. BİK’in iktidara karşı olanları cezalandırıp, iktidardan yana olanları da takviyeler tavrı hukuken de uygun değil. Herkesin misyonunu tam bir yansızlıkla yapmasını, devlet organlarına yakışır bir davranışla varlıklarını sürdürmelerini kıymetli bir tavır olarak karşılıyorum. BİK iktidara yaranma tavrından kaçınmalıdır.
Hukuki Araştırmalar Derneği (HUDER) Onursal Lideri Mehmet Ener:
BİK eşit davranmalı
Hukukta adalet vardır. Adalet de demokrasilerde eşitliği getirir. İktidar yanlısı ve karşı diye ayırmak gerçek değildir. Yazılardaki kasıt, kıymetlendirme yapma, oran verme hakimin takdirindedir. Basın İlan Kurumu’nun şu yazı bu yazı diye teamül haline getirdiği eşitsizlik hakikat değildir. Devlet kurumlarının, beşerlerine eşit davranma mecburiyeti vardır.
CHP Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek:
Gerçek habere erişim üzere bir kaygıları yok
Son dönemde halka en yanlışsız haberi ulaştırma konusunda Sözcü ve birkaç basın yayın kurumundan öteki mecra var mı? Maalesef yok. Fakat kendini iktidarın yerine koyan kurumlar ‘Bu haber Saray’ın güzeline sarfiyat mi’ diye baktığı için basın özgürlüğü, gerçek habere erişim üzere kederleri de olmuyor. Kendilerini yargı üzerinde gören kararlara imza atıyorlar. En çok izlenen TV kanalları ve gazeteleri kamu kaynaklarından yararlanamadığı gibi ‘Neden yanlışsız haber yaptın? Neden eleştirdin?’ cezaları alıyor.
Sözcü en çok okunan ve güvenilen gazete!
İngiltere merkezli niyet kuruluşu ve araştırma merkezi Reuters Enstitüsü’nün 2022 Dijital Haber Raporu’nda Türk medyasının durumu tahlil edilmişti. Rapora nazaran Türk medyasına okurun ve izleyicinin itimadı geçen yıla nazaran yüzde 5 azalarak yüzde 36’ya düştü. Buna karşılık Sözcü en çok itimat duyulan medya kuruluşlarından biri olarak üst sıralarda yer aldı. Raporda “Sözcü’nün de ortalarında olduğu son kalan hükümet yanlısı olmayan medya kuruluşları en çok itimat duyulan kurumlar arasında” tabiri yer aldı.
MUHALİF VURGUSU
Raporda “Sözcü üzere ana akım muhalif medya kuruluşlarının Instagram üzerinden büyük takipçi kitlesi var ve haberleri YouTube kanalları ya da web sitelerine yönlendiren linklerle paylaşıyorlar. Muhalif bir yayın çizgisinde olan Sözcü tanınan medya kuruluşları arasında” denildi. Raporda ayrıyeten Sözcü’nün başını çektiği ana akım muhalif medya kuruluşlarının okunma ve itimat listesinin en üstünde yer aldığı bilhassa vurgulandı.