Boyun ön alt yarısında nefes borusunun önünde bulunan kelebek halli bir iç salgı bezi olan üçyol travesti tiroid bezinin hastanın yaşı ve cinsiyeti için olağan olarak tanımlanan boyuttan büyük olmasına GUATR denir Guatr bayanlarda daha sık görülür Guatrda tiroid bezinin hormon üretimi artmış hipertiroidi olağan ötiroidi yahut Ümraniye travesti azalmış hipotiroidi olabilir Beslenmedeki iyot eksikliği guatrın tüm dünyada en değerli nedenidir Tiroid bezinin değerli bir vazifesi tiroid hormonu üretmek için kandan iyotu almaktır İyot eksikliği olan bir bireyde tiroid Alanya travestileri bezi az tiroid hormonu üretir Beyindeki hipofiz bezi tiroid hormonu düzeyinin çok düşük olduğunu algılar ve tiroid bezine bir ikaz gönderir Bu uyarıcı sinyal TSH dır Tiroid bezi tiroid hormonu Alsancak travestileri üretimini telafi etmeye çalıştığında yavaş yavaş büyür ve guatr oluşur Vakitle tiroid bezi içerisinde yuvarlak oval halli nodul denilen bezeler yumrular oluşabilir Guatr görülme sıklığı iyot eksikliği olmayan bölgelerde 0 Anadolu yakası travestileri 5 iken ağır iyot eksikliği bölgelerinde 30 un üzerindedir İyot eksikliğinin önlenebilir bir neden olması çok değerlidir Bir toplumdaki iyot eksikliği düzeltildikçe guatr sıklığı azalmaktadır Toplumun 10 undan fazlasında guatr bulunduğunda endemik yaygın guatr denilmektedir Bu oran 5 in altında ise sporadik seyrek guatr olarak tanımlanmaktadır
İyot eksikliği sonucu gelişen guatr noduler multinoduler ve diffüz nodulsüz olabilir Noduler guatr ülkemizde 40 yaşından sonra 25 oranında görülmektedir Tiroid nodullerinin 95 i düzgün huylu iken 5 i kanserleşir Nodül boyun bölgesine radyasyon ışın verilmesi sonucu gelişmişse kanser riski daha fazladır Tiroid biyopsilerinin yaklaşık 20’si kuşkulu nodul olarak rapor edilir Sintigrafide saptanan soğuk nodullerde kanser mümkünlüğü 15 20 iken sıcak nodullerde bu mümkünlük 5 civarındadır Noduler guatr çok büyük olduğunda boyun bölgesine bası yaparak nefes darlığına yol açabilir Büyük ve içinde kalsifikasyon içeren noduller kanserleşebilir Kanserleşme küçük nodullerde de mümkündür Ayrıyeten noduller otonomi kazanıp tiroid hormonu çok salınımına yol açabilir
İyot eksikliğinin olmadığı ülkelerde guatr oluşumunun en sık nedeni Hashimoto tiroiditidir Bedenin bağışıklık sisteminin kendisine düşman hale gelerek tiroid bezine saldırdığı otoimmün bir durumdur Tiroid bezi bu süreçte hasar görür ve kâfi ölçüde tiroid hormonu üretemez Hipofiz bezi düşük tiroid hormonu düzeyini algılar ve tiroidi uyarmak için daha fazla TSH salgılar Bu ikaz tiroidin büyümesine neden olabilir Guatrın bir öteki yaygın nedeni de Graves hastalığıdır Graves hastalığı da otoimmündür Bu durumda kişinin bağışıklık sistemi tiroid uyarıcı immünoglobulin TSI ismi verilen bir protein üretir TSI isimli protein tiroid bezini uyararak bezin büyümesine neden olur Ayrıyeten TSI isimli bu protein tiroid bezinin çok fazla tiroid hormonu üretmesi için uyarır Böylelikle hipertiroidi olur Hipofiz bezi çok fazla tiroid hormonu üretildiğini algıladığı için TSH salgılanmasını azaltır İyot eksikliği dışında guatr gelişimini tetikleyebilen ender nedenler boyun bölgesine radyasyon sigara doğal guatrojen guatr yapıcı denilen birtakım besinler selenyum eksikliği çinko eksikliği duygusal gerilim kimyasallar sanayi atıkları kimi ilaçlar kimi iltihaplı hastalıklar ve ailesel yatkınlık Doğal guatrojen denilen besinler ortasında mısır soya tatlı patates keten tohumu karalahana karnabahar brokoli şalgam hindistan cevizi yer alır Bu eserlerin ölçülü tüketilmesi gerekir
Tiroid hastalıklarında belirti ve şikâyetler çoklukla siliktir Uzunluğunda şişlik olduğunda tiroid ele gelebilir Hipertiroidide hastalarda çarpıntı hissi nabız yükselmesi sonluluk nefes darlığı terleme titreme ishal öfori ateş basması kilo kaybı görülürken hipotiroidide halsizlik güçsüzlük uyku hali adet düzensizliği seste kabalaşma ses kısıklığı kabızlık kırılgan saç ve tırnaklar ödem nabızda düşme beklenir Teşhiste fizik muayene kan analizleri ultrasonografi sintigrafi ve tiroid biyopsileri çok kıymetlidir
Guatrda tedavinin gayesi tiroid bezindeki büyümenin durdurulması ve veya küçültülmesi büyümeye bağlı olarak ortaya çıkan basının giderilmesi kandaki tiroid hormonlarının düzeyi anormalse bunların olağanlaştırılması eşlik eden tiroid kanseri varsa tedavi edilmesidir Guatr çok büyük değilse rastgele bir şikâyet oluşturmuyorsa ve tiroid bezi kâfi ölçüde tiroid hormonu yapıyorsa çoklukla bir tedavi gerekmeyebilir Bu türlü durumlarda hekiminiz tedaviye çabucak başlamak yerine belirli aralıklarla guatrınızı takip edebilir