Filmin ismini baz alarak yapabileceğimiz tüm öngörüler, zannediyorum ki bu senaryo için çok optimist kalırdı. 13-14 yaşlarında bir genç kız, Hayat, yatalak dedesi ve babasıyla bir hayat sürmekte. Birebir meskenin içinde barınmaktan kasıtsa yaşamak, evet, üçü bir ortada yönetim ediyor üzere görünüyorlar. Lakin işin perde ardında, bilhassa Hayat için, zahmetlerle dolu bir yaşantı var. Anne ve baba boşanmış, başka deyişle parçalanmış bir ailenin meyvesi Hayat. Haftanın neredeyse her gününü babası ve dedesiyle yaşadığı meskende geçirirken, bir gün ya da tahminen birkaç saat için de annesi ve yeni eşiyle birlikte kalıyor. Yeni doğmuş bir erkek evlat… Mümkündür, birebir konutta yaşasalardı annesi, oğluyla ilgilenmesi için Hayat’ı bir hizmetçi üzere kullanırdı. Görüştükleri kısacık vakit diliminde bile, ‘’Kızım, versene mamasını!’’ ikazıyla, adeta bebeğe bakım vermekle yükümlü bir çalışan olduğunu hatırlatıyordu. Sert çıkışları bununla sonlu kalmamıştı gördüğüm kadarıyla. Erinlik devrine birinci adımı, adet görmeye başladığı gün, annesinin ‘’Kadın oldun!’’ diyerek bir tokat çarpması, seyir esnasında beni şoka uğrattı. Bu sürecin genç için daha manalı ve korkusuz, dertsiz ilerleyebilmesi ismine, ebeveynlerin çok dikkatli, temkinli ve anlayışlı olması gerekir. Bir genç kızın büyüdüğüne şahitlik etmek, ana baba için çok manalı ve özel algılanmalıdır. Bu süreçte, uygun halde bilgi transferi ve toplumsal dayanak ile gencin yaşayacağı tasalar azaltılmalı; yaşanılan değişmelerin natürelliği ve herkesçe yaşanır olduğu bilgisi de ekstra sunulmalıdır.
Hayat’ın psikoseksüel gelişim evrelerinde bir takılma yaşadığını düşünmekle birlikte, sıkça kameraya yansıyan birkaç kare ile bu fikri destekliyorum: Elini ağzına götürüp parmağını emdiği ve bir defasında de bebek emziğini taktığını görüyoruz. Gelişim evrelerindeki bu aksaklık, sanıyorum yalnız bununla sonlu değil. Bu genç kızın, kelamlı ve kelamsız irtibatta yaşına göre geri dönük hal ve hareketler içerisinde olduğunu gözlemledim. Bu gerilikte, şahsen anne ve babanın hissesinin olduğunun anlaşılması güç olmadı. Bilhassa, her gün birlikte kısa müddetli seyahat halinde olmalarına karşın baba ile kızın güçlü bir irtibat kuramadıklarını gördük. Bağlantı kopukluğu veyahut hiç denecek kadar az olması, Hayat’ın yaşına uygun söz ve cümle tercihi ve tutum ve davranışlarındaki yansımayı etkilemiştir. 13-14 yaşlarında bir genç kızın üretebileceği tabirlerden mahrum, yoksul bir lisanı vardır. Sinemada, tahminen de direktörün vermek istediği bildirilerini kapsaması nedeniyle genç kız pek konuşturulmamıştır, konuştuğu sıralarda da üç beş sözden öte cümle kurmamıştır.
Hayat, daima televizyon karşısında, ebeveyn kontrolünden yoksun, içi doldurulmamış bir hayat sürmektedir. Anlaşılan, televizyondan öğrendiği müzikleri mırıldanıp, kendince melodiler kurarak keyiflenmektedir. Tıpkı vakitte, okul korosunda müzik söylemektedir. Tüm bu hayat karmaşasının içinde, kendisine bir çıkış yolu arar üzere, sinema boyunca müzikten aldığı güçle ayakta durmuştur. İzlerken şaştığım bir öteki nokta, Hayat’ın dinlemekten keyif aldığı müziklerin tekrar yaşına yakışır olmamasıydı. Bu defa farklı olarak, yaşına hitap etmeyen, daha olgun müzikler tercih ettiğini görüyoruz.
Kısa da olsa, yatalak dedeye birkaç kelam ayırmak istiyorum. Hayat’ın üstüne yüzeysel atılmış koca bir yük daha… Yalnız torunluk etmek, el öpüp su getirmekten ötesi olunca ‘’yük’’ diye isimlendirmek absürt gelmesin kulağa. Yemek, içmek, yıkanmak türevi de dahil dedesinin tüm muhtaçlıklarını karşılıyor Hayat. Tahminen de bu yakınlıktan doğan ufak tefek benzerlikleri mevcut dede torunun. Agresif, huysuz, ağzı bozuk dede; motamot anne ve babanın genç kızda bıraktığı tahribat üzere öteki oluklar oluşturuyor.
Değinmeden geçmemek lazım olan bir mevzu: cinsel taciz. Mahalle bakkalında yaşadığı şanssız olay, anlaşılan Hayat için bir mana taburesine oturamamış. Sonrasında, ikinci bir sefer maruz kaldığını zannediyorum, tekrarlanan acı olay, Hayat için daha anlaşılır olmaya başlıyor. Bu tecrübesi, mümkündür ki dehşetli bir anı olarak yerleşiyor. Gayriihtiyari, sandalla gezinen bir beyefendiye, ‘’Abi, benimle evlenir misin?’’ deyişindeki safça anlayışın altında, bu yolla kendini kurtarmak isteğinin yattığını anlıyorum.
Özetle, sinemadan çıkarılacak çok ileti vardı. Görmekte zorlandığımız hayatlara ışık tutarak, bizi o hayatların içinden insanların hayatlarına ortak etti. Bir genç kızın yaşadığı zorluklar, anne ve babanın kişinin çok taraflı gelişimindeki tesiri, kişinin şahsen kim olduğuna nasıl form verdikleri açıkça görülüyordu. Tüm bu olayların içinden sıyrılıp kendine yeni bir senaryo çizen Hayat, son sahnede görünen o ki, artık asıl kimliğini arayış çabasında!