İnflamatuvar bağırsak hastalıkları Crohn hastalığı ülseratif kolit ve orta form olmak üzere üçe ayrılmaktadır Her Escort kemer üç hastalıkta bedenin sindirim sistemini uzun müddetli etkileyen ve tekrarlayıcı rahatsızlıklardır Genetik yatkınlığı olan bireylerde hastalık çevresel etkenlerin de tesiriyle sindirim sistemi florası değişikliği ile oluşmaktadır
İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının görülüş Kemer escort sıklığı her geçen gün artmaktadır İnflamatuvar bağırsak hastalıkları her yaşta karşımıza çıkabilmektedir Çocuk ve ergen hastalar tüm inflamatuvar bağırsak hastalığı olan olguların 25 ini oluşturmaktadır
İnflamatuvar bağırsak hastalığı ortaya çıkışında Kemer escort Bayan rol alan çevresel faktörler ortasında sigara kullanımı geçirilen enfeksiyonlar apendektomi emzirme ve beslenme alışkanlıkları Batı tipi beslenme ve gerilim faktörleri yer almaktadır
Yaşam stili alışkanlıklarında değişiklik hastalığın ortaya çıkmasında çok kıymetli yer tutmaktadır
Yapılan çalışmalarda çocuğun sigara dumanına maruz kalması pasif içicilik yahut ergenlikte sigara içilmesi Crohn hastalığı görülme sıklığını artırmaktadır Ülseratif kolit hastalığının sigara içenlerde daha az görülüyor olması bu bilginin yanlış anlaşılmasına neden olmaktadır Sigaranın sıhhat üzerine olumsuz tesirleri göz önüne alındığında bu tercih edilmemesi gereken sistemdir
Anne sütü devamlılığı birinci iki yaşta çok değerlidir Anne sütünün inflamatuvar bağırsak hastalığından esirgeyici özelliği bilinmektedir
Ayak üstü atıştırmalıklar fastfood paket besinler abur cubur kutu içecekler Batı tipi beslenme hastalığın oluşumuna yer hazırlamaktadır
Çocukluk çağında yaşanmış olan gerilim ve tasalar inflamatuvar bağırsak hastalıklarının ortaya çıkmasında çok değerli rol almaktadır Erken yaşta aile bireylerinden birisinin ömrünü yitirmesi eşler ortası boşanmalar kent ve okul değişiklikleri yanında sınav yarış gerilimi şayet yerde genetik yatkınlıkta varsa hastalığın gelişimine neden olmaktadır
İnflamatuvar bağırsak hastalıkları ile bağlantılı pek çok gen olmasına rağmen en çok üzerinde çalışılan 16 kromozomda bulunan NOD2 CARD15 genidir Bu gen bedenin bağışıklık sisteminde rol almakta olup Crohn hastalığı ile ilişkilendirilmiştir
Crohn hastalığı olan bireylerin akrabalarında hastalığın gelişme mümkünlüğü 5 ülseratif kolit hasta yakınlarında ise bu oran 1 5 olarak bulunmuştur Tek yumurta ikizlerinde Crohn hastalığı riski 20 50 çift yumurta ikizlerinde ise 0 10 ortasında değişmektedir Ülseratif kolit için ise tek yumurta ikizlerine 15 20 çift yumurta ikizlerinde ise 0 7 ortasında değişmektedir
Çocuklarda inflamatuvar bağırsak hastalıklarının tanısı çok değerlidir Karın ağrısı ishal ve kilo kaybı üzere klasik bulgular hastaların lakin 25 kadarında görülebilmektedir Ateş büyüme geriliği bulantı kusma eklem bulguları ve adet görmenin azalması eşlik eden öbür bulgular olarak karşımıza çıkmaktadır
Avrupa Çocuk Gastroenteroloji Hepatoloji ve Beslenme Derneği 4 hafta ya da daha uzun vadeli ishal ya da son 6 ay içinde 2 defa ya da daha fazla karın ağrısı ishal alt sindirim sisteminden kanama ve kilo kaybı bulgularının varlığında inflamatuvar bağırsak hastalığından şüphelenmek gerektiğini belirtilmiştir
Crohn hastalığında kilo kaybı ve ishal ön plandayken ülseratif kolitte kanlı ishal ve karın ağrısı daha sık görülmektedir Lakin belirtilerin pek çok hastalıkta görülebileceğini unutmamak gerekir Örneğin kanlı ishal ile gelen hasta çok sıklıkla dışkı mikroskopi sonucu ile hasta amip enfeksiyonu olarak değerlendirilip tekraren antibiyotik tedavisi alarak hasta bizlere gelebilmektedir Kanlı mukuslu ishalin besin alerjilerinde sindirim sistemi poliplerinde de görülebildiği unutulmamalıdır Makattan kan gelen hasta yeniden makat bölgesinde çatlak ve basur ile karışabilir Bu nedenle makat bölgesi muayenesi değerlidir fissür ve fistüllerde bu halde muayene ile tanınabilir
Crohn hastalığında kilo kaybı sık görülen bulgular ortasındadır Kilo kaybı hastanın anoreksiya nevroza bulimia nevroza çölyak hastalığı tümörlü durumlar yahut kilo kaybı ile giden öbür hastalıklar olarak başlangıçta kıymetlendirilmesine neden olabilir
İnflamatuvar bağırsak hastalığı 2 hastada yalnızca ateş bulgusu ile gelebilir Sebebi bilinmeyen ateş olgularının ayırıcı teşhisinde inflamatuvar bağırsak hastalığı da düşünülmelidir Ayrıyeten inflamatuvar bağırsak hastalıkları Ailevi Akdeniz Ateşi hastalığı ile birlikte sık olarak görülmektedir
Çocukluk çağı Crohn hastalığında erişkinlerden farklı olarak çabuk doyma bulantı kusma yutma sırasında yemek borusunda takılma hissi üzere üst sindirim sistemi belirtileri görülebileceği akılda tutulmalıdır Bu sebepten inflamatuvar bağırsak hastalığından şüphelenildiği vakit çocuklarda üst ve alt sindirim sistemi endoskopisi birlikte yapılmalıdır Bu sürece gelirken kolonoskopi öncesi tanım edilen diyet aile tarafından harfiyen uygulanmalı boşaltıcı lavmanlarda tanım edildiği biçimde uygulanmalıdır Kolonoskopi öncesi bağırsak paklığı bağırsak yüzeylerinin düzgün görüntülenebilmesi için değerlidir Bundan sonra çocuk gastroenteroloji uzmanınız endoskopik manzaraları yorumlayacak ve alınan biyopsilerin patolojik değerlendirmesinden sonra gelecek sonuca nazaran çocuğunuza tedavi başlayacaktır
Yine 6 yaşından büyük çocuklar için endoskopi ile teşhis konulamadığı durumlarda yahut endoskopun ulaşamadığı bölgelerde bağırsak tutulumu olup olmadığı kapsül endoskopi ve MR enterografi ile araştırılabilir Çift balon enteroskopi ise gerekli görüldüğünde başvurulan öteki görüntüleme tekniğidir
Çocuk ve ergen hastalarda inflamatuvar bağırsak hastalığı tedavisinde maksat
-
Tedavinin tesirlerinin maksimal olmasını sağlamak
-
Hastalık belirtilerinin tekrarının önlenmesi
-
Çocuk hastanın büyümesinin ve ergenliğe girmesinin sağlanması
-
İlaca bağlı yan tesirler olmadan hayat kalitesinin sağlanması olmalıdır.
Ülseratif kolit tedavisi sırasında başlangıç belirtilerinin gerilediğinin gözlenmesi değerlidir Çocuk hastanın yakınları günlük dışkı sayısını dışkı üzerindeki kan ölçüsünü karın ağrısının tedaviye karşılığını gece dışkılamasını oyuna katılma okula gitme üzere günlük aktivitelerine devam edip etmediğini gözleyerek tedaviye cevabın çocuğunda nasıl geliştiği hakkında çocuk gastroenteroloji uzmanına bilgi verebilir
Crohn hastalığında karın ağrısında azalma ishal sayısı ve ölçüsünde azalma olup olmadığı aile bireylerince kayıt altına alınmalı makat bölgesindeki değişiklikler apse fistül makat bölgesinde cilt katlantıları çocuğa günlük paklık banyo yaptırırken aile bireylerince denetim edilmelidir
İnflamatuvar bağırsak hastalığında büyüme hormonu seviyesi olağan olmasına rağmen kronik hastalıktan ötürü büyüme hormonuna yanıtsızlık vardır Hastalığın başlangıç ve aktivasyon periyodunda kullanılan kortikosteroid kullanımı da bağ dokusunda kolajen sentezini azaltarak büyüme üzerine olumsuz tesir yapabilir Hastalık ilaçlarla denetim altına alındığında büyüme ve gelişme istenen seviyeye gelebilmektedir
Kortikosteroid kullanımı kemik erimesi kırık oluşumuna eğilimi artırabilir Steroid kullanımının yüzde şişme bedende şişme ödem akne üzere kozmetik bozukluklar yanında dispeptik yakınmalar kan şekeri yükseklikleri beğenilen katarakt göz içi basıncında artış enfeksiyona eğilim yaratabileceği de aileye anlatılmalıdır Kortikosteroid kullanımı sırasında tuzsuz diyet uygulanmalı ve tansiyon ölçümleri de ihmal edilmemelidir
İnflamatuvar bağırsak hastalığında kullanılan ilaçlardan hiçbirisi çocuk gastroenteroloji uzmanın haberi olmadan kesilmemelidir
İnflamatuvar bağırsak hastalıklarında antibiyotik tedavisi fulminan kolit toksik megakolon makat bölgesini tutan hastalık varlığında ve fistülizan Crohn hastalığında ve poşitte kullanılabilmektedir
Çocuk hastalar hekim randevularına vaktinde gitmelidirler Denetim sırasında yapılacak ölçümler uzunluk kilo ve tansiyon ölçümleri ve istenecek tetkikler ile hastalığın istenmeyen tesirlerinin önüne geçilebilmesi için değerlidir Örneğin kan tetkiklerinde serum karaciğer enzimlerinde yükselme ve amilaz bedellerinde yükselme ilaçların yan tesiri açısından uyarıcı olurken safra yolları ile ilgili analizlerde yükseklikler ilaç yan tesiri dışında siklerozan kolonjit denilen istenmeyen komplikasyonun habercisi olabilir Tekrar denetimlerde istenen tüm karın ultrasonografi ile karaciğer yağlanması safra yollarındaki değişiklikler böbrek ve safra kesesi taşları karın içi apse vb durumlar tespit edilebilir
Muayene sırasında makat bölgesi muayenesi kıymetlidir Bilhassa ergenler bu muayene konusunda utangaç davranmaktadırlar Çocuk ve ergen muayene öncesi bu halde muayene konusunda aile tarafından bilgilendirilmelidir
İnflamatuvar bağırsak hastalığı takibinde yıllık göz muayeneleri mümkünse birebir göz tabibi tarafından yapılmalıdır Beğenilen kaşıntı akıntı batma yanma göz komplikasyonunun habercisi olabilir Bu türlü durum varsa vakit geçirmeden göz tabibi ile çabucak görüşülmelidir
İnflamatuvar bağırsak hastalığı olan hastaların rutin aşıları vaktinde yapılmalıdır Koronavirüs aşısı ise 12 yaş üzeri çocuk ve ergenlere yapılmalıdır
Koronavirüs salgını sırasında çocuğunuz hastalığa yakalanmış ise inflamatuvar bağırsak hastalığı ile ilgili ilaçlar kesilmeden devam edilmelidir
Crohn hastalığının tedavisi cerrahi değildir Şayet Crohn hastalığında cerrahi süreç yapılacaksa hastanın bağırsak bütünlüğü mümkün olduğunca korunmalıdır Fakat megakolon toksik megakolon darlık fistül apse bağırsak tıkanıklığı ve bağırsak delinmesi üzere durumların varlığında cerrahi düşünülmedir
Ülseratif kolitte ise kanama bağırsak delinmesi ilaç tedavisine karşılık alınamaması durumlarında cerrahi tedavi düşünülebilir
Çocuk ve ergen hastalarımızın 18 yaş sonrası erişkin gastroenteroloji polikliniklerine zamanı yavaşça olmalıdır Hastanın birinci müracaat bulguları kullandığı ilaçlar gastroskopi ve kolonoskopi raporları patoloji raporları epikrizde yer almalı ve birkaç muayene mümkünse çocuk erişkin gastroenteroloji uzmanı birlikte olacak biçimde olmalıdır
Sonuçta inflamatuvar bağırsak hastalığı uzun vadeli bir hastalık olup hayat uzunluğu takip ve tedavisi gerekmektedir