Ebeveynleri endişelendiren ve yardım arayışına girdikleri meselelerin başında gelenlerden biri; palavra söyleme alışkanlığı. Bu aslında konutta yolunda gitmeyen şeyler olduğunun bir nevi işaretidir. Kimi vakit çocuğun birlikte vakit geçirdiği temel bakım verenlerden kaynaklanırken kimi vakit temelinde psikiyatrik bir neden olabilir.
Duygusal olarak ihmal edilen çocuklarda palavra söyleme alışkanlığı yaygındır. Her çocuk bedel görmeye, önemsenmeye, hislerinin anlaşılmasına, kuralları öğrenme ve uyma marifetlerini kazanmaya ve toplumsallaşmaya muhtaçlık duyar. Bunlar süreğen biçimde göz arkası ediliyorsa duygusal ihmalden kelam edebiliriz. İhmalkarlığa örnek davranışlardan biri, yanlış bir şey yaptı diye çocuğa küsmektir. ’Artık seni sevmiyorum. Baban öteki anne getirsin de gör.’’ gibi. Bebekliğinden itibaren bir bireye bu türlü davranılması onun kimliğinde izler bırakır. İhmale maruz kalan çocuklar ileriki yaşlarında özgüven ve/veya diğerlerine itimat sorunu, karar verme ve özdisiplin sahibi olmada zahmet çekme, değersizlik hissi, dikkat sorunları, depresyon, korku sorunları, somatizasyona yatkınlık üzere pek çok ruhsal sıkıntıyla karşılaşabilirler.
Ailede çocukla kurulan bağlantıda sert ve aşılması güç görünen duvarlar varsa, bu duvarlar çocuğu palavra söylemeye itmektedir. Ufak tefek palavralarla başlayıp ne yazık ki giderek ustalaşırlar. Böylece aile içi çatışmayı ve şahsî isteklerinin reddedilmesinin önüne geçerler. Pek çok çocuk palavrası söylerken bundan hoşlanmadığı üzere bundan diğer seçeneği olmadığını da söz eder. ‘’Ne yapayım anlatsam da anlamazlardı. Palavra söyledim zira bana küsmelerini istemiyordum. Bağımız bozulsun istemedim.’’
Çocuk ebeveynini ya da öbür bir yakınını, palavra söylerken yakalıyorsa tıpkı davranışı sergilemesi sürpriz olmaz. Kelamlardan çok davranışların örnek alındığı erken çocukluk dönemiden itibaren, bilhassa anne ve baba palavradan katiyen kaçınmalıdır. Çocuğun etrafındaki biri palavra söylüyorsa üstüne bir de palavra ona fayda sağlıyor üzere görünüyorsa, çocuk deyişiyle paçayı kurtarıyorsa, palavranın tercih edilme ihtimali artar. Bu nedenle ailenin bu davranışa münasebet ararken bakacağı birinci yer aslında kendileridir. Çocuklarında görmek istediklerini evvela kendileri fiile dökmelidir.
Ebeveynler çocuklarını ihmal etmiyor ve dikkatli davranıyorken çocuk palavra söylüyorsa bunun sebebi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olabilir. Dürtüsel olan çocukların düşünmeden konuştuğu ve sonuçlarını hesap etmeden uçarı palavralar söylediği görülmektedir. Mesela bir çocuk sevmediği teyzesinden meyyit üzere bahsedebilir. Örneğin, ‘’Teyzem geçen yaz öldü.’’ derken, söylediği palavranın doğuracağı sonuçların o an hiç farkında değildir. Bir uzmandan yardım alarak aile üyelerinin bilgilendirilmesi, akabinde yaşa uygun dayanak alınması ve çocuğa yardım edilmesi gereklidir.
Yalan söyleme meselesinin üstesinden gelmek için ailenin tavrı birincil derecede kıymetlidir. Palavra fark edildiğinde ebeveynlerin verdiği birinci reaksiyon çocuğun üzerine giderek bağırıp çağırma ve ‘’Sen sus yanıt verme!’’ demek ise bilin ki bu yanlıştır.
Onları korkutmak ve kendilerini söz etmelerini engellemek durumu daha çok çıkmaza sokabilir. Hakikat olan ise; çocuğun palavra söyleme muhtaçlığının sebebi güzelce anlaşıldıktan sonra ebeveynlerin çocuğuyla bağını zenginleştirmesidir.
Nasıl başa çıkacağım? Çocuğunuzdan kusursuz olmasını ve hiç yanılgı yapmamasını beklemek acımasızcadır. Yanılgı yapmalarına müsaade verin. Kuralları koyarken onlara da atılım yapabilecek boşluklar bırakın. Katı kısıtlamalar bilin ki palavraya daha fazla teşvik ediyor. Her vakit cezalandırıp uzun nutuk çekmek yerine, duruma uygun cevaplar vermeyi prensip haline getirin. Neden palavra söyledikleri konusunda anlaşılmaya gereksinim duyuyorlar, can kulağı ile dinleyin. Onlara güvenmek istediğinizi gösterin. İlginizi ve dikkatinizi almayı hak ettiklerini vurgulayın. Konuşurken hem kulağınız hem gözünüz büsbütün onlarda olsun. Bunların ötesinde onların ilgi alanlarını keşfetmek için planlı etkinlikler yapın. Birlikte vakit geçirirken, onları tanımaya ve daha derin bağlar kurmaya çalışın. Maharetlerini dikkatlice gözlemleyip yapamadıklarını değil yapabildiklerini konuşarak özgüvenlerini kazanmaları için onları destekleyin. Yaş ve gelişimlerine uygun ölçüde sorumluluk almalarını sağlayın. Toplumsallaşmalarına müsaade verin. Çocuğa çocuk olduğunu unutmadan yaklaşarak ruhsal olarak sağlıklı yetiştirmek için çabalayın ki palavra huyu yerini dürüstlüğe ve şeffaflığa bıraksın.