Çene kemiklerinde oluşan kistler çoklukla sinsi karakterlidir ve yıllar içerisinde çoklukla belirti vermeden hayli büyük hale gelebilirler.
Çene kemiklerinde oluşan kistler diş kökenli ya da iltihabi kökenli olabildikleri üzere gelişimsel kökenli ya da farklı kökenlere sahip var olabilirler. Fakat çene kemiklerinde en sık rastlanılan kistler gömülü dişlerin etrafında oluşan kistler ve dişlerin kök ucunda oluşan iltihabi kistlerdir.
Kistler çok büyük oranda hastalara ağrı hatta şişlik üzere bir belirti vermeyebilir. Yıllar içinde fark edilmeyen bu kistler epey büyük boyutlara ulaşarak önemli rekonstrüktif cerrahiler gerektiren patolojilere dönüşebilirler. Yılda en az 1 sefer yapılacak rutin diş tabibi denetimi ve çene sineması kıymetlendirilmesi bu kistlerin büyümeden fark edilebilmelerini sağlayacaktır.
Çene kistlerinin tedavileri
Çene kistleri etkenlerine, büyüklüklerine ve tiplerine nazaran tedavi edilirler. Gömülü bir diş etrafında oluşan kistin tedavisi cerrahi olarak kist ve gömülü dişin çekilmesidir. Uygun durumlarda çeşitli yardımcı tedavilerle gömülü dişler (Örneğin: Gömülü köpek dişi) olağan yerine getirilebilir.
Dişlerin kök ucunda oluşan iltihabi kistler ise şayet diş kurtarılabilecekse kanal tedavisi ve akabinde dişin kök ucunun cerrahi müdahale ile kesilmesi ve kistin çıkartılmasını içerir. Lakin dişler kurtarılamayacak durumda ise çekimleri yapılarak kist çıkartılır.
Eğer kök ucunda kist olan bir diş sırf çekilir lakin kist temizlenmeden bölgede bırakılırsa kist bütünlüğünü koruyarak varlığını sürdürecek hatta büyümeye devam edecektir. Bu tip durumlarda ikinci bir operasyonla kistin çıkartılması gerekebilir.
Büyük boyutlu yahut cerrahi ulaşımı sıkıntı, değerli anatomik yapılara yakın kistlerin ise öncelikle özel cerrahi yollarla vakit içerisinde küçültülmesi ve daha sonra küçük kistin alınması ile tedavi edilebilir.
Büyük boyutlu kistlerin çıkartılması sonrası şayet çene kemiklerinde önemli hasar ve defektler oluşmussa bölgenin tamiratı için bedenin öbür bölgelerinden alınan kemik dokularının bölgeye transferi ya da titanyum plaklar ile bölgenin desteklenmesi gerekebilir.
Bu üzere nedenlerle tüm hastalıklarda olduğu üzere erken teşhis çok büyük ehemmiyet taşımaktadır.